پرورش مهارت خودآگاهی نوجوانان توسط والدین
نویسنده: معصومه سورگی
مولای متقیان حضرت علی (ع )می‌فرمایند:
برترین خردورزی، خودشناسی انسان است .پس، هرکه خود را شناخت خردمند شد و هرکه خود را نشناخت گمراه گشت . (غررالحکم: ۳۲۲۰)
مقدمه:
تصور کنید شما بعنوان پدر یا مادر درحال کشمکش با فرزندتان بر سر خطایی که از او سرزده است، هستید. از همان نوع سرزنش‌ها و خرده‌گیری‌هایی که معمولاً نسبت به فرزندان‌مان روا می‌داریم. یا حتی خودمان گاه شاهد این نوع جر و بحث‌ها بوده‌ایم. «تو همیشه همین اشتباه را مرتکب می‌شوی.»، «به هیچ چیز گوش نمی‌دهی.»، «تو مرا عصبانی می‌کنی» و …
فرزندان ما چندین بار این حرف‌ها را شنیده‌اند؟ شاید بیش از دهها بار قربانی این سوءتعبیرها و سرزنش‌ها شده‌اند. و در گرداب آن فرورفته‌اند.
این نوع واکنش‌ها باعث می‌شود آنها به انتقاد از خود و ملامتگری بپردازند و منجر به گفت‌های درونی‌شان شود. مثال‌های زیر نمونه‌ای از این گفتگوها هستند:
«با اینکه گفته بودم، نباید این‌کار را بکنی مثل آدم‌های احمق باز کار خودت را کردی. تو همه چیز را خراب می‌کنی، هیچ کاری جز خرابکاری بلد نیستی».
«من یک نادانم».
کودک یا نوجوانی که موردتحقیر قرار می‌گیرد، اغلب برای مقابله با آن، ممکن است به توجیه‌کردن خود روی آورد یا خود را گناهکار قلمداد کند و یا به دنبال پیداکردن مقصر برای اینکه اشتباهش را گردن او بیندازد، خواهد بود و اغلب اوقات این رفتارها با یکدیگر ترکیب می‌شوند.
فرزندان ما باید بدانند که تنها فردی در دنیا که باید بیش از همه مراقبش باشیم، «خودمان» هستیم. ما در تمام مسیر زندگی همراه خود هستیم. ما هستیم که باید با امتحانات روبه رو شویم، لذت ببریم، تصمیم بگیریم و انتخاب کنیم، حرکت کنیم.
تعریف مهارتهای زندگی:
همه ما کم و بیش با عنوان مهارتهای زندگی آشنا هستیم. اغلب عنوان مهارتهای زندگی را در رسانه‌ها ، برنامه‌های روانشناسی و …. شنیده‌ایم اما شاید کمتر با فواید و کاربرد آنها آشنا باشیم. در اینجا ابتدا به تعریف مهارتهای زندگی، انواع آن و سپس نقش این مهارت‌ها در ارتقای بهداشت روانی فرد می‌پردازیم و در ادامه مروری به مهارت خودآگاهی و چگونگی آموزش آن به فرزندان خواهیم داشت.
مهارتهای زندگی به مجموعه‌ای از توانایی‌های افراد گفته می‌شود که زمینه سازگاری و رفتار مثبت و مفید آنها را فراهم آورده و به فرد کمک می‌کند تا مسئولیت‌ها و نقش اجتماعی خود را بپذیرد و به شکل مؤثری عمل کند، یعنی اولاً خود را بشناسد، سپس باور کند و بعد از آن به شکل مؤثر ظاهر شود.
این توانایی‌ها فرد را قادر می‌سازد تا با پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی خود، بدون لطمه‌زدن به خود و دیگران خواست‌ها و انتظاراتش را بیان نموده، مشکلاتش را برطرف نماید و روابط بین فردی موثری را با اطرافیان برقرار نماید.
آموزش مهارتهای زندگی به نوجوانان، یکی از عمده‌ترین عوامل گسترش و ارتقای بهداشت روانی در جامعه است.
انواع مهارتهای زندگی
تعداد مهارتهای زندگی بی‌شمار هستند و ماهیت آنها نسبت به فرهنگ‌های مختلف تغییر می‌کند اما تعدادی از مهارتهای پایه‌ای هستند که می‌توان آنها را پایه‌ی فعالیت‌های مربوط به ارتقای بهداشت روانی نوجوانان قرارداد.
پژوهشگران بر تأثیر مثبت مهارتهای زندگی در تقویت خودباوری و خودپنداری، پیشگیری از بروز رفتارهای خشونت‌آمیز و کاهش یا عدم مصرف موادمخدر، الکل و … تاکید کرده‌اند.
سازمان بهداشت جهانی مهارتهای زندگی را با عناوین دهگانه زیر مشخص نموده است که برخورداری از این مهارت‌ها مستلزم دانستن، تمرین و به‌کارگیری هرچه بیشتر در زندگی روزمره است.
۱-خودآگاهی
۲-همدلی
۳- مهارتهای ارتباطی(ارتباط مؤثر)
۴-مهارتهای بین فردی
۵-تفکر خلاق
۶-حل مسأله
۷- تصمیم‌گیری
۸- تفکر نقادانه
۹- کنترل استرس
۱۰-مدیریت هیجانات منفی
نقش مهارتهای زندگی در ارتقای بهداشت روانی فرد:
آﻣﻮزش ﻣﻬﺎرتﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﻓﺮد را ﻗﺎدر ﻣﻲ ﺳﺎزد ﺗﺎ داﻧﺶ، ﻧﮕﺮش ﻫﺎ و ارزشها را ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻫﺎي ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻨﺪ. ﻣﺜﻞ اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﭼـﻪ ﻛـﺎري ﺑﺎﻳـﺪ ﺑﻜﻨﺪ و ﭼﮕﻮﻧﻪ آن را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ.
ﻣﻬﺎرتﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎﻳﻲ است ﻛـﻪ ﻓﺮد را ﻗﺎدر ﻣﻲﺳﺎزد؛ اﻧﮕﻴﺰه و رﻓﺘﺎر ﺳﺎﻟﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻓﺮﺻﺖ و ﻣﻴﺪان اﻧﺠﺎم ﭼﻨﻴﻦ رﻓﺘﺎرﻫﺎﻳﻲ را ﻧﻴﺰ اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ. از اﻳﻦ رو آﻣﻮﺧﺘﻦ و ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺴﺘﻦ اﻳـﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﺑﺮ اﺣﺴﺎس ﻓﺮد از ﺧﻮد و دﻳﮕﺮان، ﺑـﻪ اﻧـﺪازه ادراك دﻳﮕـﺮان از وي اﺛﺮ ﻣﻲﮔﺬارد. ﻣﻬﺎرت ﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ، بر ادراک اﻓﺮاد از کﻔﺎﻳـﺖ ﺧـﻮد، اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ و ﻋﺰت ﻧﻔﺲ اﺛﺮ دارد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ در ﺳﻼﻣﺖ روان دارد. ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ ﺑﻬﺪاﺷﺖ روان، اﻧﮕﻴﺰه ﻓـﺮد از ﺧـﻮد و دﻳﮕـﺮان، ﭘﻴﺸــﮕﻴﺮي از ﻣﺸــﻜﻼت ﺑﻬﺪاﺷــﺘﻲ و ﭘﻴﺸــﮕﻴﺮي از ﺑﻴﻤــﺎري ﻫــﺎي رواﻧــﻲ و ﻣﺸﻜﻼت رﻓﺘﺎري اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ.
مهارت خودآگاهی:
«من» کیستم؟ این شخص منحصربه فرد و یگانه‌ای که خود را «من»، «خویشتن» یا … می‌نامد، کیست؟
خودآگاهی دانش و ادراکی است که فرد از خود دارد. به عبارتی، آگاهی از خود شامل شناخت ما از خودمان است و افزایش آن به معنای آنست که فرد تصویری روشن از ویژگی‌ها، ارزشها، نگرش‌ها، علایق و نیازهایش داشته باشد. خودآگاهی شبیه نقشه راهی است که به ما کمک می کند سریع تر به مقصد برسیم.[۱]
آگاه نبودن فرد از خصلت‌ها، توانایی و استعدادهای خود و عدم شناخت نسبت به نقاط ضعف و قوتش امکان بروز تعارضات فراوان و شکست‌هایی را در زندگی او درخواهد داشت. بنابراین باید نوجوانان را یاری کرد تا ویژگیهای اصلی شخصیتی خود و نقاط ضعف و قوت خود را بشناسند و توانایی کنترل خود درمقابل فشارها و استرس‌های زندگی را به دست آورند.
همانطورکه قبلاً اشاره شد مهارتهای زندگی فراوان هستند، اما خودآگاهی یا خودشناسی اولین و مهم ترین مهارت است. حتی در بیشتر مکاتب الهی و به ویژه اسلام همه افراد را به تدبر در خویشتن فراخوانده‌اند. این مهارت پایه و زیر بنای یادگیری تمام مهارت ها و همچنین داشتن یک زندگی با کیفیت می باشد.
همچنین خودشناسی مقدمه‌ی ارتباط موثر با دیگران است. انسان با شناخت صحیح از خود در بسیاری از مواقع بحرانی قادر به کنترل هیجانات منفی خود و در نتیجه تصمیم گیری های صحیح و منطقی خواهد بود.
این مهارت شامل موارد زیر می‌شود:
اگاهی از نقاط ضعف، آگاهی از نقاط قوت، دستیابی به تصویر واقع بینانه از خود، آگاهی از حقوق و مسئولیت‌ها، شناخت ارزشها و اهداف
رﺷـﺪ ﺧﻮدآﮔـﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻓﺮد ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ درﻳﺎﺑﺪ ﺗﺤﺖ اﺳﺘﺮس ﻗﺮار دارد ﻳﺎ ﻧـﻪ و اﻳـﻦ ﻣﻌﻤـﻮﻷ ﭘﻴﺶﺷﺮط و ﺷﺮط ﺿـﺮوري رواﺑـﻂ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ و رواﺑـﻂ ﺑـﻴﻦ ﻓـﺮدي ﻣـﺆﺛﺮ و ﻫﻤﺪﻻﻧﻪ اﺳﺖ.
والدین با استفاده از روشهای متنوع و خلاقانه‌ای ازقبیل: بازیهای تربیتی، ایفای نقش، بحث و مناظره و بارش فکری می‌توانند در یادگیری مهارت خودآگاهی به فرزندانشان تاثیر بسزایی داشته باشند.
در این مقاله قصد دارم شما را با برخی از این روشهای آموزشی که به صورت فعالیت‌های تعاملی و کاربردی میان شما و فرزندتان خواهد بود، آشنا سازم. ناگفته پیداست هرچقدر که والدین از روابط صمیمانه و موثرتری با فرزندانشان برخوردار باشند، اثربخشی این فعالیت‌ها برآنها بیشتر بوده ومیزان تاثیرپذیری فرزندان از این آموزش‌ها افزایش خواهد یافت.
پیشنهاد: در جلسات خانوادگی‌تان که همه‌ی اعضای خانواده دورهم نشسته‌اند، می‌توانید تعدادی از گفتگوهای هفتگی‌تان را درطول ماه به این فعالیت‌ها اختصاص دهید. (جلسات خانوادگی می‌تواند امکانی سودمند باشد درجهت برنامه‌ریزی و گفتگو راجع به مسائل و مشکلات مختلف خانواده)
فعالیت ۱: من کیستم؟ (خودواقعی)
هدف: بررسی نقاط ضعف و قوت خود
از کلیه افراد حاضر در جلسه بخواهید که در عرض ۵دقیقه هرآنچه می‌توانند از خود و ویژگیهای فردی خودشان درجایگاه سوم شخص بنویسند. این نوشته‌ها می‌تواند شامل مشخصات فردی (اسم، سن و…)، ویژگی‌ها و مهارتهای فردی، گذشته، حال، برنامه‌ها و اهداف آینده‌شان باشد. مثلاً: علی رضایی، ۱۷ساله، محصل در رشته… و …
سعی کنید این‌کار را به سرعت و بدون ویرایش انجام دهید. بعد از این تمرین، بار دیگر همین کار درعرض ۵ دقیقه به شکل اول شخص انجام دهید. مثلاً: من جوانی هستم ۱۷ساله که تا سال … در دبیرستان … درس خوانده‌ام و …
پس از پایان این فعالیت، هریک از اعضا بطور داوطلبانه می‌توانند نوشته‌های‌شان را با صدای بلند بخوانند.
فعالیت۲: خودپنداره
هدف: بررسی پندارهای فرد درباره شخص خود و شباهت و تفاوت‌های ظاهری‌اش با دیگران
از تک تک اعضا بخواهید که ویژگیهای ظاهری و مشخصات فیزیکی‌شان را روی کاغذ یادداشت کنند. سپس مشخصات فیزیکی کسی را که از او خوششان می‌آید و باری دیگر مشخصات فردی که از او خوششان نمی‌آید. آنگاه به سوالات زیر پاسخ دهند:
۱- کدام مشخصه‌هاي فيزيكي و ظاهري خود را خيلي مي‌پسنديد و كدام را نمي‌پسنديد؟
۲- كدام مشخصه‌هاي ظاهري‌تان شباهت زيادي به ويژگيهاي شخصي دارد كه خيلي از او خوشتان مي‌آيد؟
۳- دوست داريد كدام ويژگيهاي شما تغيير پيدا كند؟
۴- كدام مشخصه‌هاي ظاهري شما شباهت زيادي به ويژگيهاي ظاهري والدين تان دارد؟
فعالیت ۳: بررسي و شناخت ويژگيهاي خود از نظر ديگران
قبل از تشکیل جلسه خانوادگی هفتگی یا ماهانه‌تان، از هریک از افراد خانواده بخواهید که حداقل ۳ نفر از افرادی که آنها را می‌شناسند، انتخاب کرده و از کدام بخواهند سه ویژگی مثبت یا سه مهارت و نیز سه ویژگی منفی که در وی سراغ دارند را از آنان پرسیده و در کاغذی یادداشت کنند. آنگاه در جلسه هفتگی نظرات آنان را با ویژگیهایی که از خودشان یادداشت کرده‌اند، مقایسه و درصورت تمایل برای بقیه نیز بخوانند.
نمونه ویژگیهایی که می‌توان آنها را بررسی و جویا شد از قبیل زیر است:
۱٫ آزادمنش)با فكر باز و سازگار(
۲٫ با اعتماد به‌نفس)متعادل، خودآگاه، خودباور(
۳٫ با گذشت )مايل به بخشيدن(
۴٫ بلندپرواز)مشتاق و باانگيزه(
۵٫ توانا)شايسته، اثربخش(
۶٫ خوددار)كنترل خود، باانضباط دروني(
۷٫ درستكار)بي‌ريا، صادق(
۸٫ روياءپرداز)خلاق، نوآور(
۹٫ سرزنده)شاد و خوشحال(
۱۰٫ شجاع)دلير، ايستادگي به خاطر باورها(
۱۱٫ صميمي)گرم، خوشبرخورد، مهربان(
۱۲٫ فرمانبردار)حرف شنو، مؤدب(
۱۳٫ قابل اعتماد)امين، مسئوليت‌پذير(
۱۴٫ متفكر)انديشمند، دقيق، مطلع(
۱۵٫ متكي به خود)مستقل، خودكفا(
۱۶٫ منطقي)اهل استدلال،واقعگرا(
۱۷٫ منظم)تميز و مرتب، آراسته (
۱۸٫ مؤدب)مبادي آداب، خوش‌رفتار(
۱۹٫ مهربان)پرعاطفه، دلسوز(
۲۰٫ ياري‌رسان)كوشش براي آسايش ديگران)
مطمئنا فرایند شناخت خود محدود به فعالیت‌های فوق نمی‌شود. چرا که خودآگاهی انواع و اقسام مختلفی را دربرمی‌گیرد. انواع خود اصلی عبارتند از:
خود فیزیکی، خود جنسیتی، خوداجتماعی، خودمعنوی، خود تاریک، خودآرمانی، خودواقعی
خودفیزیکی: شامل تصویری است که هرشخص از ظاهر فیزیکی و جسمانی خود دارد. (و اینکه از ویژگیهای ظاهری خود راضی است یا حس خوبی به آن ندارد؟)
خود جنسیتی: هر فرد در نقش زن یا مرد بودن خود می‌تواند احساس رضایت یا نارضایتی داشته باشد. تصویر یا برداشتی که وی از هویت خود و تمایلاتش دارد، در این خود قرار دارد.
خوداجتماعی: از آنجائی که ما انسانها موجودات اجتماعی هستیم و اغلب دیدگاه دیگران برایمان اهمیت دارد، لذا تصویری که هر فرد از جایگاه اجتماعی‌اش دارد و اینکه دیگران چگونه او را می‌بینند، خود اجتماعی او را شکل می‌دهد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻓﺮدي ﻣﺎ و ﺷﺮاﻳﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺎن در روﻧﺪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺧﻮد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ.
فعالیت: از نوجوان بخواهید روی یک برگه این سوالات را یادداشت و به دقت پاسخ دهد.
ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ دﻳﮕﺮان ﺷﻤﺎ را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻨﺪ؟ در ﻣﻴﺎن ﺟﻤﻊ و ﮔﺮوه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭼﮕﻮﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﻨﻴد؟
خودمعنوی: ﺧﻮد ﻣﻌﻨﻮي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آن ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ آن اﻋﺘﻘﺎد دارﻳﻢ، ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﻳﺎ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮ ارﺗﺒﺎط داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. آگاهی داشتن افراد از جنبه معنوی خود به آنها کمک می‌کند تا اﻧﺘﻈﺎر ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷند، سایر افراد درباره ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ آنها ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨند.
«ﻛﺎرل راﺟﺮز» می‌گوید: “وﻗﺘﻲ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ اﺟﺎزه داده ﺷﻮد، ﺧﻮدﺷﺎن درﺑﺎرة ﺧﻮدﺷﺎن و اﻋﺘﻘﺎدات‌شان ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ، راﺣﺖﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ“.
خودتاریک: این نوع از خود دربرگیرنده اسراری است که فرد آن را از دیگران پنهان نگه می‌دارد و معمولا انرژی زیادی را صرف مخفی کردن آن می‌سازد.
خودآرمانی: در دوران نوجوانی، افکار و تصاویر متعدد و گاه مبهم را فرد از خود ایجاد می‌کند و با نگاه کردن به دیگران و مقایسه این خود با آنان، این سوال برایش پیش می‌آید که از دید دیگران چگونه به‌نظر می‌رسد؟ و در این مقایسه‌ها گاه آرزو می‌کند که مثل دیگران شود. در این فرآیند خودآرمانی او شکل می‌گیرد. البته خودآرمانی برخی از افراد چنان دور از واقعیت است که هرچقدر هم تلاش کنند به آن نمی‌رسند و درچنین شرایطی امکان بروز افسردگی و ناامیدی در او وجود دارد.
خودواقعی: درونی‌ترین بخش هر انسانی که فکر می‌کند از آن شناخت درست و کاملی دارد، درحالیکه افراد محدودی نسبت به آن آگاهی دارند.
هدف چیست؟
ﻫﺪف آن ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮد ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ آن ﺗﻼش ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻧﺮژي و ﺗﻼﺷﻲ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ آن ﺻﺮف ﻧﺸﻮد، ﻫﺪف ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﻲ ﺷﻮد. بسیاری از افراد هستند که مثلا می‌گویند: دوست دارند در دانشگاه تحصیل کنند و ﻳﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺷﻮﻧﺪ وﻟﻲ ﻫﻴﭻ ﺗﻼﺷﻲ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ آرزوﻫﺎیشان ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ، ﺑﺮاي آﻧﺎن ﻫﺪف ﻧﻴﺴﺖ و ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ آرزو اﺳﺖ.
ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ هر شخص ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎي ﺑﺎﻟﻘﻮه اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺧﻮد را ﻫﺮ ﭼﻪ زودﺗﺮ ﻛﺸﻒ ﻛﺮده و در ﺟﻬﺖ ﺑﻪ ﻓﻌﻞ رﺳﺎﻧﺪن آﻧﻬﺎ اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم را اﻧﺠﺎم دﻫد.
ضرورت هدف‌گذاری در تحصیل و زندگی:
داﺷﺘﻦ ﻫﺪف در زﻧﺪﮔﻲ هرفرد سبب ﺗﺤﺮك و اﻧﮕﻴﺰش وی ﺷﺪه و باعث می‌شود که ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ آن ﺗﻼش نماید. اﻳﻦ ﺗﻼش، ﺧﻮد ﺣﺲ پویایی، نشاط و ﺳﻼﻣﺘﻲ روح و جسم را ﺑﻪ همراه دارد.
ﻫﺪف، ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﺟﻬﺖ داده و لزوم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي را برای وی ﺳﻬﻞﺗﺮ ﻣﻲ ﺳﺎزد و موجب اﻓﺰاﻳﺶ توانائی‌ها و اﻳﺴﺘﺎدﮔﻲاش در برابر مشکلات ﻣﻲﮔﺮدد. همچنین یادگیری را آﺳﺎنﺗﺮ نموده و امکان ارزیابی فرد را از خودش فراهم می‌سازد.
در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﺪف ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ، ﺿﺮوري اﺳﺖ:
v ﻫﺪف ﺑﺎﻳﺪ واﻗﻌﻲ ، ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس و ﺑﻪ دور از ﺧﻴﺎل ﭘﺮدازي ﺑﺎﺷﺪ.
v ﻓﺮد از ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ و اﺳﺘﻌﺪاد رﺳﻴﺪن ﺑﻪ آن ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ.
v رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف ﺗﺪرﻳﺠﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
بنابراین شایسته است؛ والدین فرزند نوجوان‌شان را اینگونه راهنمایی کنند که بهتر است: ابتدا علاقه‌مندی‌ها، توانایی‌ها و نیاز‌های خود را بطوردقیق بشناسند، سپس شرایط تحصیلی دانشگاه و رشته‌های موردنظر، شرایط اقتصادی و خانوادگی و… را مورد مطالعه و بررسی قرار داده آنگاه ﺑﻪ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺎ ﻧﻴﺎزﻫﺎیشان ﺑﭙﺮدازند و ﺑه تدریج ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺧﻮد ﺗﻼش نمایند.
منابع:
Ø خنیفر، حسین و پورحسینی، مژده(۱۳۸۸)، مهارتهای زندگی. تهران: هاجر.
Ø رادفر، شکوفه و فریدی، حمیده(۱۳۸۷)، راهنمای آموزش مهارتهای زندگی ویژه مدرسین، تهران: ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ جانبازان.
Ø رادفر،شکوفه؛ حميدي،فریده؛ لرستاني،فهیمه؛ ابراهيمي،بهمن و ميرزايي،جعفر(۱۳۸۶)، راهنماي كاربردي مهارتهاي زندگي براي جوانان(مهارت خودآگاهی). تهران: پژوهشكده مهندسي وعلوم پزشكي جانبازان .
Ø نسرین گلدار(۱۳۸۵)، زندگی یعنی …آشتی کردن با خود و دیگران، چاپ اول، تهران: آسیم.
Ø https://tavandarman.com/what-is-life-skills/
[۱] – نشست پژوهشي ارتباط موثر و روابط ميان فردي با حضور دکتر زينت السادات ميرغفوریان مدرس دانشگاه؛ اداره پژوهش خبری معاونت سیاسی، ۲۳/ ۰۲/ ۱۳۹۷
آخرین دیدگاه‌ها